W celu realizowania Umowy Partnerstwa, określającej zasady wykorzystania funduszy Unii Europejskiej, budżet został podzielony na programy krajowe oraz regionalne. W tym wpisie zaprezentujemy nowy strategiczny podział środków europejskich w odniesieniu do poprzednich programów krajowych. Poniższe działania określają pierwszorzędowe obszary wymagające wsparcia.
Wsparcie klimatu i innowacyjnych rozwiązań
Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) – kontynuator Programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ). Działania z tego obszary wpłyną na rozwój gospodarki niskoemisyjnej, ochronę środowiska oraz adaptację do zmian klimatu. Nowy program wspomoże inwestycje dotyczące transportu, ochrony zdrowia oraz dziedzictwa kulturowego. Środki przeznaczone na powyższe cele wynoszą 25 mld euro.
Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)– to następca programu Inteligentny Rozwój 2014-2020 (POIR), oraz wcześniejszego instrumentu Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 (POIG). Narzędzie wesprze takie działania jak realizację projektów innowacyjnych, badawczo-rozwojowych, a także tych wpływających na konkurencyjność polskiej gospodarki. Z funduszu będą mogli skorzystać m.in. przedsiębiorcy, instytucje naukowe, konsorcja przedsiębiorstw, a także ośrodki innowacji. Fundusze przeznaczone na realizację programu to 7,9 mld euro. Więcej na temat tego funduszu znajdziesz tutaj.
Fundusze europejskie dla dostępności i rozwiązań cyfrowych
Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS) – to program będący kontynuacją wcześniejszego Programu Wiedza Edukacja Rozwój (POWER). Środki zostaną przeznaczone na realizacje w takich obszarach jak praca, edukacja, zdrowie i dostępność. Program umożliwi dofinansowanie projektów z zakresu poprawy sytuacji osób na rynku pracy, zwiększenia dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami, zapewnienie opieki nad dziećmi, polepszenie jakości edukacji i rozwoju kompetencji, integracji społecznej, rozwoju usług społecznych i ekonomii społecznej, a także ochrony środowiska.
Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) – następca programu Polska Cyfrowa POPC, wspierającego cyfryzację. Nowy instrument skupi się na zwiększeniu dostępu do szerokopasmowego Internetu oraz e-usług umożliwiających załatwienie w pełni zdalnie spraw obywateli i przedsiębiorców. Ponadto program skupi się na zapewnianiu cyberbezpieczeństwa gospodarki opartej na danych. Dzięki nowym funduszom nastąpi rozwój współpracy pomiędzy sektorem społecznym i gospodarczym, co umożliwi tworzenie lepszych produktów cyfrowych rozwiązujących pojawiające się problemy. Fundusze wesprą zaawansowane kompetencje cyfrowe, również w obszarze cyberbezpieczeństwa dla jednostek samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców. Program FERC wynosi 2 mld euro.
Polska Wschodnia – PO PW zamienia się w FEPW
Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) – to nowy fundusz dedykowany dla makroregionu Polski Wschodniej, polegający na dofinansowaniu 4 głównych sfer: wzmocnienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, energia i ochrona klimatu, spójna sieć transportowa i zwiększenie dostępności transportowej, aktywizacja kapitału społecznego oraz rozwój turystyki i usług uzdrowiskowych. Dotychczas w ramach tego programu wsparciem było objętych 5 województw: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. W nowej perspektywie unijnej 2021-2027 zostało również uwzględnione woj. mazowieckie (pomijając Warszawę i 9 otaczających ją powiatów). Na finansowanie tych obszarów w ramach FEPW zostanie przeznaczona kwota 2,5 mld euro.
Program wspierający działania zwiększające wiedzę o funduszach
Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich – program skupia się na trzech głównych nurtach: skuteczne instytucje, skuteczni beneficjenci i skuteczna komunikacja. Fundusz ten ma za zadanie dofinansować m.in. szkolenia dla beneficjentów korzystających z Funduszy Europejskich, rozwój krajowego systemu informatycznego, który wspiera aplikowanie oraz rozliczanie projektów unijnych, działania promujące i zwiększające wiedzę o Funduszach w Polsce. W puli jest 0,5 mld euro.
Niwelowanie skutków górnictwa oraz pozostałe programy europejskie
Program dotyczący sprawiedliwej transformacji – Pula środków przeznaczona na dofinansowanie regionów górniczych wynosi 4,4 mld euro (3,8 mld euro + 560 mln euro z polityki spójności). Głównymi beneficjentami są województwa: śląskie, małopolskie, dolnośląskie, wielkopolskie, łódzkie i lubelskie. Więcej o Funduszu Sprawiedliwej Transformacji piszemy tutaj.
Program Pomoc Żywnościowa – 0,2 mld euro
Program Ryby – 0,5 mld euro
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej – 0,56 mld euro.
Jak widać dzięki nowym środkom europejskim wiele sektorów w Polsce w latach 2021-2027 zostanie usprawnionych. Fundusze unijne ponownie wesprą restrukturyzację gospodarki polskiej, wpłyną na jej innowacyjność i zwiększą wydajność. Przedsiębiorcy po raz kolejny mogą liczyć na zastrzyk gotówki celem wdrażania na rynek innowacyjnych produktów i technologii. Nowy budżet sprawi, że przyszłe inwestycje będą wspierać gospodarkę niskoemisyjną, neutralną dla klimatu i środowiska, a technologie cyfrowe będą jeszcze bardziej zaawansowane, co ułatwi rozwiązywanie problemów pojawiających się na wielu płaszczyznach.
